خاک پرکن گلخانه
دستگاه خاک پر کن (کیسه پرکن) مخصوص گلخانه های هیدروپونیک، نهالستان ها، خزانه های تولید و نگهداری قلمه و گلخانه های
پرورش گل و گیاهان زینتی می باشد. در داخل دستگاه کیسه پرکن، همزنی وجود دارد که ترکیبات بستر کشت (خاک) را که اختلاف
چگالی آنها کم و دارای میزان رطوبت نسبی هستند با یکدیگر ترکیب می کند. سپس خاک به وسیله قیف (که قطر این قیف باید
متناسب با قطر کیسه یا گروبگ باشد) در داخل کیسه یا گروبگ ها پر می شود.
دستگاه کیسه پرکن دارای نوار نقاله ای برای جابه جایی کیسه و یا گلدان های پر شده، مجهز به سرند در برای یکپارچه سازی
هرچه بیشتر بستر کشت و سپس انتقال آن به مخزن به کار گرفته می شود.
عملیات مکانیزه پرکردن خاک:
به طور معمول در نهالستان و گلخانه های تولید نهال و گل پر کردن گلدان ها و کیسه هرا غیرمکانیزه و توسط نیروی انسانی انجام
می شود. در کشاورزی جهان امروز انجام عملیات کشاورزی به صورت مکانیزه عملکرد و کیفیت انجام کار را در مقایسه با نیروی
انسانی بسیار پررنگ کرده است. خوشبختانه به دلیل گسترش روز افزون گلخانه های هیدروپونیک و تهالستان ها نیاز به مکانیزه
بودن و استفاده از دستگاه و ماشین های جایگزین نیروی کارگری در حال افزایش است. از طرفی پر کردن گلدان و کیسه به دقت و
سرعت عمل بسیاری نیاز دارد که متاسفانه از عهده نیروی کارگری خارج است.
معایب پرکردن خاک به روش دستی:
- کاهش تعداد کارگر
- افزایش هزینه و مزد نیروی انسانی به ازای هر ساعت کاری
- دقت، سرعت و کیفیت پر کردن کیسه ها بدون هرگونه هدر رفت خاک یا بستر کشت
- امکان انتقال آلودگی از زمین به خاک، گلدان و کیسه
- کم بودن عملکرد در واحد سطح در مقایسه با دستگاه خاک پرکن
هیدروپونیک:
در سیستم هیدروپونیک، گیاهان به جای خاک در بسترهای کشت رشد می کنند. پرورش دهندگان در سیستم هیدروپونیک همواره
باید به یک سوال مهم پاسخ بدهند که کدام بستر کشت برای گلخانه من بهترین است؟ رایج ترین بسترهای کشت هیدروپونیک
عبارتند از: کوکوپیت، پشم سنگ، پیت ماس و پرلیت. در زیر به این موارد می پردازیم:
انواع رایج بستر کشت هیدروپونیک:
کوکوپیت cocopeat:
کوکوپیت، یک محصول جانبی از صنعت برداشت نارگیل است که از پوسته های خشن، قهوه ای و فیبری نارگیل تهیه می شود.
همچنین ممکن است آن را به نام کوکوپیت، کوکو تک یا اولتراپیت ببینید. کوکوپیت یک ماده کاملا ارگانیک و بسیار بی اثر است و آب را
به خوبی نگه می دارد. کوکوپیت یک محصول سازگار با محیط زیست و تجدیدپذیر است و می تواند در صورت عدم نیاز به کمپوست
تبدیل شود. بسیاری از پرورش دهندگان بدر سیستم هیدروپونیک آن را به نسبت 50/50 با سایر بسترها مانند دانه های رسی یا
پرلیت استفاده می کنند.
مشخصه های مثبت کوکوپیت:
- ارگانیک (آلی)
- سازگار با محیط زیست و پایدار
- نبست آب به هوا زیاد
مشخصه های منفی کوکوپیت:
- به خوبی زهکشی نمی کند، باید با بسترهای دیگر مخلوط شود.
- پس از چند بار استفاده باید تعویض شود.
پشم سنگ Rockwool:
پشم سنگ (راک وول) ممکن است مانند یک ماده بسیار سفت و خشن به نظر برسد، اما در واقع یک بستر کشت مناسب برای
کشت هیدروپونیک است. این ماده با ذوب سنگ و سپس تبدیل آن به الیافی شبیه فایبرگلاس ایجاد می شود. الیاف پشم سنگ
سپس به صورت مکعب هایی با اندازه های مختلف فشرده می شوند که اغلب برای جوانه زدن گیاهان هیدروپونیک استفاده می شود.
مشخصه های مثبت راک وول (پشم سنگ):
- آب را به خوبی حفظ می کند.
- تهویه خوبی دارد.
معایب بستر کشت راک وول:
- راک وول خراب نمی شود، بنابراین دفع آن تقریبا غیرممکن است.
- تولید راک وول (پشم سنگ) چندان سازگار با محیط زیست نیست.
- مکعب های پشم سنگ (راک وول) اغلب PH بسیار بالایی دارند و باید قبل از استفاده خیس شوند.
- گرد و غبار الیاف راک وول (پشم سنگ) می تواند برای چشم ها و سیستم تنفسی تحریک کننده باشد.
پیت ماس(Peat Moss):
پیت ماس برای قرن ها در کشاورزی، عمدتاً برای بسته بندی گیاهان و کمپوست مورد استفاده قرار گرفته است. پیت ماس یک ماده
فیبری مرده است که در باتلاق های ذغال سنگ نارس یافت می شود و معمولاً در محیط های خنک و مرطوب یافت میشوند. امروزه
بسیاری از پرورش دهندگان هیدروپونیک از این ماده طبیعی به عنوان محیط رشد استفاده می کنند.
مشخصه های مثبت پیت ماس (Peat Moss):
- ظرفیت نگهداری آب بالا
- ماندگاری بالا
- بدون علف های هرز یا میکروارگانیسم ها
مشخصه های منفی پیت ماس (Peat Moss):
- تجدید ناپذیر
- اسیدی
- گران قیمت
پرلیت Perlite:
در میان رایج‌ترین بسترهای کشت موجود، پرلیت در حال حاضر برای بسیاری از کشاورزان و باغداران خاکی که سال‌ها از آن به عنوان
هواکش برای مخلوط‌های خاک استفاده میکنند، آشناست. این محیط از نوعی گدازه آتشفشانی ساخته شده است که به طور
طبیعی به وجود می آید و اکسیژن را حفظ می کند و از آنجایی که بسیار سبک است، می توان آن را به راحتی در انواع خاصی از
سیستم های هیدروپونیک شستشو داد.
مشخصه های مثبت پرلیت:
- سبک وزن
- ارزان
- تهویه خوب
- تجدید پذیر
مشخصه های منفی پرلیت:
- برای برخی از سیستم ها بسیار سبک وزن است و ممکن است شسته شود.
- گرد و غبار تولید می کند که نباید استنشاق شود.
سایر بسترهای کشت
در کنار بسترهای نام برده، چندین محیط رشد دیگر وجود دارد که مورد قبول پرورش دهندگان هیدروپونیک هستند. پیدا کردن برخی از
اینها ممکن است کمی سخت باشد، اما اگر برای محیط کشت مناسب کار شما باشند، ارزش تلاش را داشته باشند.
لیکا- گلوله های خاک رس:
گلوله های خاک رس منبسط شده به نام LECA که مخفف سنگدانه های خاک رس منبسط شده سبک وزن است، نامیده می شود.
لیکا شبیه توپ های کوچک و گرد هستند و سبک تر از خاک رس و متخلخل تر می باشند.
مشخصه های منفی بستر کشت لیکا:
- وزن سبکی ندارند.
- ظرفیت نگهداری آب کمی دارند.
شن وماسه (sand):
شن و ماسه ارزان و فراوان است و به همین دلیل مورد توجه تولیدکنندگان قرار گرفته است. بستر کشت شن و ماسه متأسفانه،
هوادهی بسیار کمی دارد، به همین دلیا اغلب ان را با کوکوپیت و پرلیت مخلوط میکنند. از طرفی شن و ماسه ممکن است برای
برخی از سیستم های هیدروپونیک گزینه بدی باشد زیرا می تواند در آبراهه های باریک فرسایش یافته و باعث انسداد شود.
ورمیکولیت(Vermiculite):
ورمیکولیت از مواد معدنی هیدراته ساخته شده و به شکل دانه های کوچک تولید می شود. ورمیکولیت در مقایسه با پرلیت آب را
بهتر نگه می دارد اما به خوبی هوادهی نمی کند، بنابراین خطر خفگی ریشه وجود دارد. از ورمیکولیت برای فتیله کردن آب به سمت
بالا استفاده می شود، بنابراین اغلب با 50 درصد ورمیکولیت و با بیش از 50 درصد پرلیت ترکیب میشود تا ویژگی های هر دو بستر
کشت را در خود حفظ کند. دستگاه خاک پر کن (کیسه پرکن) گلخانه و نهالستان مناسب برای انواع بسترهای کشت می باشد.
شکل1. دستگاه خاک پرکن گلخانه
