تولید نشا در گلخانه

تولید نشا در گلخانه

تولید نشا یک بخش تخصصی از تولید سبزیجات است که نیاز به محیطی حفاظت شده مانند گلخانه و توجه دقیق به جزئیات دارد. اگرچه نشا سبزیجات ممکن است فقط برای مدت کوتاهی در گلخانه باشد، اما تولید نشای بدون آفت و با کیفیت بالا بسیار مهم است. برنامه ریزی، تغذیه گیاه، مدیریت گلخانه و مدیریت آفات بر کیفیت نشا تأثیر می گذارد. برخی از تولیدکنندگان سبزیجات خرید نشا را انتخاب می کنند در حالی که برخی دیگر به تولید نشا می پردازند.

 

مقایسه تولید نشا محصولات کشاورزی

در مقایسه ارقام مختلف سبزیجات تقاضای تجاری بیشتری برای گوجه فرنگی وجود دارد. همچنین تقاضا برای نشای فلفل، نشا خربزه و نشا کلم در مقایسه با ارقام کمتر رایج و خاص، در انواع نشای سبزیجات مانند نشا بادمجان، نشا بامیه و سایر واریته ها بیشتر است.

 

 

شکل1. گلخانه تولید نشا

 

مزایای تولید نشاء گلخانه ای:

• کوتاه شدن زمان تولید نشا
• نشای یکنواخت و قوی
• کنترل رشد
• سیستم توپی ریشه (مقاومت بیشتر در تنشهای محیطی)

 

بستر کشت در سینی نشاء:

روشی که در سینی های نشا استفاده می شود، انسداد خاک درون سلول های سینی است. با این روش، بستر کشت درون سلول ها فشرده می شوند تا بلوک هایی از خاک با اندازه های یکسان ایجاد شود. سپس بذرها در هر سلول کاشته می شوند. بلوک های خاک به دلیل تهویه هوا امکان تولید ریشه سالم را فراهم می کنند. زمانی که ریشه ها به انتهای سلول می رسند، فضای خالی را حس می کنند و ریشه زایی صورت می گیرد. این عمل از اتصال یا چرخش ریشه ها جلوگیری می کند و شبکه ریشه زایی وسیع تری ایجاد می شود.

 

شکل2. نمایی از بلوک خاک در سینی نشا

 

سیستم رایج تولید نشا:

 

در گلخانه های تولید نشا، کشت بذر در سینی های نشا انجام شده و مراحل جوانه زنی را در شرایط گلخانه طی کرده و به پرورش نشاء می انجامد. در حال حاضر سیستم تولید نشا بسته مورد توجه تولیدکنندگان نشا با شرایط نور مصنوعی قرار گرفته است.

 

شکل3. تولید نشا در سینی نشا

 

سیستم تولید نشا بسته (closed transplant production system)

سیستم CTPS به صورت اقتصادی از سال 2004 مورد استفاده قرار گرفته است و در حال حاضر در بیش از 300 لوکیشن در کشور ژاپن مورد استفاده قرار گرفته است. این سیستم یک نوع کارخانه گیاهی با نور مصنوعی می باشد که به تولید نشا (شامل نشا پیوندی و غیرپیوندی از بذر) اختصاص دارد.

 

شکل4. سیستم تولید نشا بسته (CTPS)

 

بستر کشت

بسیاری از بسترهای رشد تجاری در دسترس هستند. انتخاب ترکیب بستر کشت می تواند به عواملی از جمله در دسترس بودن، ترجیح تولیدکننده، هزینه و نیازمندی بذر بستگی دارد. و این در حالی است که برخی از پرورش دهندگان نشاء ممکن است ترکیب های بستر سفارشی خود را تهیه نمایند. این موضوع به عنوان یکی از تجهیزات تخصصی گلخانه داران به یک شیوه سرمایه گذاری خاص تبدیل شده است.

 

شکل5. بستر کشت تولید نشا (لیکا)

 

انتخاب بستر کشت:

بسترهای کشت تولید نشا دارای ویژگی های مختلفی هستند که با توجه به محتوا متفاوت می باشند. در نظر داشته باشید که انتخاب بستر کشت وابسته به هدف مورد نظر متفاوت است. چندین بسترکشت برای تولید نشا و کاشت بذر در دسترس می باشد. به طور کلی، آنها حاوی ذرات ذغال سنگ نارس (پیت)، کوکوپیت، پرلیت، ورمی کولیت و … می باشند. بسترکشت مناسب باید به خوبی تخلیه شده و هوادهی خوبی را فراهم کند در حالیکه ظرفیت نگهداری آب آن میانگین باشد.

 

شکل6. بستر کشت نشاء ورمیکولیت

 

ویژگی های بستر کشت تولید نشا چیست؟

منابع و انواع بسترهای کشت تولید نشا زیاد است. بستر کشت مناسب عموماً سبک وزن، زهکش، تهویه، رطوبت و مواد مغذی را به خوبی نگهداری می کنند. ترکیبات اساسی بسترهای کشت پیت ماس، پرلیت و ورمیکولیت می باشند. مواد دیگری مانند ماسه گرانیت شسته شده و خاکستر فرآوری شده نیز در برخی از مخلوط ها یافت می شود.

 

منشا پرلیت چیست؟

پرلیت یک ماده معدنی آتشفشانی فرآوری شده است که زهکشی خوبی برای محیط فراهم می کند در حالی که هوا را در ناحیه ریشه زایی نگه می دارد. بیشتر آب پرلیت روی سطح دانه ها باقی می ماند و آن را به راحتی در دسترس گیاهان قرار می دهد. ورمیکولیت یک ماده معدنی از نوع میکا است که می تواند مقادیر زیادی هوا، آب و مواد مغذی را در خود نگه دارد.

 

شکل7. بستر کشت پرلیت

 

بهترین ترکیب بستر کشت برای تولید نشا چیست؟

ترکیباتی با پرلیت، ورمیکولیت و پیت ماس آسیاب شده برای تولید نشا سبزیجات، بهترین هستند. مخلوط های پیت-لایت، که فقط حاوی پیت ماس و پرلیت هستند، به تنهایی قابل قبول نیستند زیرا مواد بستر بسیار درشت است. محیط های بدون این اجزا ممکن است ظرفیت نگهداری مواد مغذی و آب مورد نیاز برای تولید نشا را فراهم نکنند. از خاک های مزرعه برای بستر کشت استفاده نکنید. خاک های مزرعه به طور کلی زهکشی ضعیفی دارند و اغلب به بیماری ها و بذر علف های هرز آلوده هستند.

 

شکل8. بستر کشت کوکوپیت

 

نگهداری سینی نشا در گلخانه:

در حال حاضر کاشت و نگهداری سینی های نشا در گلخانه ها به سه روش معمول انجام می شود:

 

سیستم ریلی (Rail System):

در این سیستم سینی های نشا پس از کشت بذر برای ادامه جوانه زنی و رشد روی ریل هایی درون گلخانه قرار می گیرند و آبیاری آنها از بالا و از طریق بوم آبیاری انجام می شود. این سیستم اسپیدلینگ نیز نامیده می شود.

 

شکل9. میز سینی نشا ریلی (Rail System)

 

سیستم شناور (Float System):

 

در این سیستم پس از انکه بذرها درون سینی های نشا کاشته می شوند و درون محیط گرم گلخانه مرحله جوانه زنی خود را طی می کنند به مخزن آب منتقل شده و تا زمان انتقال آنها به زمین اصلی در مخزن باقی می مانند. آب درون مخزن حاوی محلول غذایی و کودهای مورد نیاز می باشد. این سیستم به نیروی کارگری و مدیریت کمتری احتیاج دارد.

 

شکل10. میز سینی نشا شناور (Float System)

 

سیستم میز یا سکوی سینی نشا (bench):

در این روش میز های در سراسر گلخانه قرار می گیرند که قابلیت حرکت داشته و بیشترین بهروه وری از مساحت گلخانه را با خود به همراه دارند. این سیستم میتواند مجهز به سیستم گرمایش از کف و دیگر نیازمندی های سینی های نشا در فصول مختلف باشد.

 

شکل11. سینی نشا (bench system)

 

مراقبت پس از تولید نشا

نکته حائذ اهمیت مراقبت مناسب پس از تولید برای حفظ کیفیت نشا می باشد. گیاهان آماده برای فروش باید خنک و در سایه آفتاب مستقیم نگهداری شوند تا دوره ماندگاری آنها افزایش یابد. شرایط رشد و نمو مناسب هم در داخل گلخانه و هم در بیرون برای تولید نشاهای با کیفیت بسیار مهم است.

 

برتری نشای گلخانه بر مزرعه

تولید نشا در گلخانه روشی رو به افزایش برای تولید محصولات گیاهی است. در مقایسه با نشاهای کشت شده در مزرعه، نشای گلخانه ای دارای چندین مزیت است. نشا گلخانه را می توان زودتر و یکنواخت تر از گیاهان کشت شده در مزرعه تولید کرد. رشد آنها را می توان به راحتی از طریق کوددهی و مدیریت آب کنترل کرد و می توان آنها را طولانی مدت نگه داشته و برداشت کرد. در نهایت، نشا گلخانه‌ای که در سینی رشد می‌کنند دارای ریشه توپی محصور در بستر کشت هستند که رطوبت و یکپارچگی ریشه را حفظ می‌کند و شوک به نشا را کاهش می‌دهد.

 

تولید نشا و زودرسی محصول:

تولید نشا و کاشت آن دوره رسیدگی فیزیولوژی محصول را کاهش می دهد و منجر به افزایش دوره برداشت می شود. افزایش دوره برداشت محصولات سود را برای جبران هزینه های اضافی تولید نشا افزایش می دهند.

 

شکل12. برتری نشای گلخانه بر مزرعه

 

سینی نشا برای تولید نشا:

از آنجایی که هر دو سینی پلاستیکی و پلی استایرن سرمایه گذاری مالی قابل توجهی دارند، اکثر آنها بارها مورد استفاده مجدد قرار می گیرند. به همین دلیل سینی باید پس از هر مرتبه استفاده به درستی ضد عفونی شود و همواره احتمال بروز بیماری ها را در نظر داشت. شکل سلولی هیچ ارتباطی با رشد محصول ندارد در حالی که حجم یا ارتفاع می تواند رشد را تحت تاثیر قرار دهد. به طور مثال:

 

• سلول های 2-2/5 سانتیمتر( 1 اینچی): کلم، گل کلم، کلم پیچ، کلم بروکلی و کاهو.

 

• سلول های 5-5/5 سانتیمتر(2 اینچی): گوجه فرنگی، فلفل، هندوانه، خربزه و خیار.

 

آبیاری سینی های نشا:

ردیف های دارای سینی نشا با سیستم های آبیاری اتوماتیک عملیات کوددهی را نیز انجام می دهند. اطمینان از ابیاری یکنواخت و کامل تمام سینی ها نکته بسیار مهمی می باشد که رشد یکنواخت بذر ها را تایید می کند. علاوه بر این، استفاده از کود در طول هر چرخه آبیاری، مواد مغذی را به طور مکرر تامین می کند و احتمال بروز کمبود مواد غذایی نشا را کاهش می دهد.

 

شکل 13. بوم آبیاری تیداپارس

 

اهمیت مکانیزاسیون در آبیاری:

با این حال، کود دادن با هر آبیاری ضروری نیست. پرورش دهندگانی که از سیستم های آبیاری خودکار استفاده نمی کنند، هر چند روز یکبار یا حتی کمتر کوددهی می کنند. از آنجایی که محیط‌های بدون خاک حاوی مواد غذایی کمتری هستند، کوددهی‌ را طوری برنامه‌ریزی میکنند که گیاهان حداقل هفته‌ای یک بار کود داده شوند. غلظت کود در آب کوددهی برای گیاهانی که فقط یک بار در هفته کود داده می شوند باید حدود 250 تا 300 پی پی ام باشد. با افزایش دما، رشد و نیاز به کود افزایش می یابد. در طول دوره‌های ابری طولانی، کوددهی کاهش یافته و از بلند شدن و ساق‌دار شدن گیاهان جلوگیری می کند.

 

مدیریت علف های هرز:

کیفیت بالای بذر و عاری بودن از بیماری های گیاهی دو مسئله مهم در تولید نشا سبزیجات می باشد. تمام ابزارها و تجهیزات گلخانه نیز باید تمیز و ضدعفونی شوند. بسترهای استریل شده از ورود بیماری از طریق محیط کشت جلوگیری می کند. سینی های قابل استفاده مجدد باید قبل از استفاده برای تولید نشا تمیز و استریل شوند. مدیریت علف های هرز برای تولید موفق گلخانه ای یا مزرعه ای نشا سبزیجات با کیفیت بسیار مهم است. علف های هرز برای نور، مواد مغذی، آب و فضا با نشا رقابت می کنند.

 

آلودگی علف های هرز:

علف های هرز همچنین می توانند حشرات و بیماری های مضر از جمله نماتدها را در خود جای دهند که می توانند به محصول فعلی یا قبلی آسیب جدی وارد کنند. از انجایی که نشا در فضای محدود رشد می کند علف های هرز می توانند پوشش دهی آفت کش ها و یا محلول های غذایی به نشا را کاهش دهند. از این رو مدیریت کنترل و رشد علف ای هرز در کنار تولید نشا در محیط گلخانه مسئله حائذ اهمیتی می باشد.

 

شکل14. مدیریت علف های هرز درمزرعه

 

بیماری های گلخانه ای:

آلودگی بذر علف های هرز نیز می تواند از داخل گلخانه باشد. علف های هرز در فضای گلخانه یا در امتداد لبه های دیوارهای گلخانه رشد می کنند و ممکن است برای نشا بی ضرر به نظر برسند. با این حال، بسیاری از گونه‌های علف هرز مانند اگزالیس (ترشک چوب زرد) دارای مکانیسم‌های پراکندگی بذر منحصربه ‌فردی هستند.

بعلاوه، بذرهای بسیاری از گونه های دیگر که از طریق باد منتقل می شوند، پتانسیل آلودگی نشا را دارند. علف‌های هرز در گلخانه‌ها می‌توانند بذر را در سینی های نشا پخش کنند. با این حال، مهم ترین دلیل برای کنترل علف های هرز کاهش بروز و انتقال بیماری وحشرات است.

 

شکل15. علف های هرز موجود در سینی نشا

 

 

خرید و فروش نشا (بازاریابی نشا)

انتخاب شرایط و کاشت برای تولید نشا بهاره نیازمند ساختار گلخانه ای گرم می باشد. مقدار زمان و سرمایه گذاری برای آماده سازی شرایط گلخانه تولید نشا، مانند زهکشی و تاسیسات، در هر موقعیت متفاوت خواهد بود. عملیات تجاری در مقیاس بزرگ به مقادیر قابل توجهی نشا نیاز دارد و این نشاها ممکن است یا در مزرعه توسط یک تولید کننده محلی یا از تامین کنندگان عمده فروشی خریداری شوند.

 

شکل 16. تولید انواع نشای سبزیجات

 

بازار نشا و خرید و فروش نشا با کیفیت:

تولید نشا در گلخانه های کوچک و بزرگ کشور منجر به اشنایی بیشتر تولیدکنندگان با یکدیگر و ارتباطات بسیار در میان شهر ها و استان های مختلف کشور شده است. در حال حاضر بازار نشا برای حضور انواع نشای محلی و غیر محلی انواع سبزی و صفی در نظر گرفته شده و بسیاری از خرید و فروش های نشا و قراردادهای تولید نشا به راحتی میان گلخناه داران انجام می شود.

 

شکل17. خرید و فروش نشای با کیفیت

دسته بندی فروش نشا

امروزه تعداد مزارع سبزیجات کوچک افزایش یافته است اما اغلب تنوع بیشتر از گونه ها را طلب می کنند. مزارع کوچکتر ممکن است نشا خود را برای فروش به سایر پرورش دهندگان و باغبانان در بازارهای کشاورزی و سایر کانال های بازاری مستقیم به فروش برسانند. بازار عمده فروشی نشا سبزیجات بسیار رقابتی است و هزینه های تولید و فروش نشا توسط گلخانه های بزرگ تجاری صورت می گیرد.

 

شکل18. فروش نشا در سطح تجاری

 

فروش نشا و تولید نشا:

 

افزایش مقیاس تولید نشا سبزیجات سود آوری را افزایش داده و حتی توجیهی کامل برای احداث گلخانه هایی با مقیاس بزرگتر می باشد. هزینه های متغیر برای تولید نشاء سبزیجات شامل بذر، بستر کشت، سینی های نشا، نیروی کار و … می باشد. هزینه بذر، نیروی کار، آب و برق بیشترین هزینه های گلخانه تولید نشا هستند.

 

تولید نشا سبزیجات:

در سیستم های تولید نشا سبزیجات، هزینه نیروی کار می تواند از هزینه بذر فراتر برود. به طور کلی تفاوت در سیستم های گلخانه ای و راندمان تولید، هزینه های نیروی کار را بسیار متغیر می کند و در سیستم های کوچک تولید نشا تا نصف هزینه تولید نشا را به خود اختصاص داده است اما در سیستم های بزرگ به دلایلی از جمله مکانیزاسیون این درصد بسیار کمتر می باشد.

 

اقتصاد بستر کشت برای تولید نشا

هزینه بستر کشت برای هر نشا به اندازه سلول و نوع بستر کشت بستگی دارد. براورد مالی کود و آبیاری به نوع کود و منبع آب بستگی دارد که به ندرت بیش از یک درصد در هر نشا است. هزینه های برقی و گرمایش به دمای میانگین و تاریخ کاشت بذر بستگی دارد.

 

شکل19. نشا با کیفیت

 تولید گلخانه ای

تولیدکنندگان باید برآوردهای هزینه تولید را مختص موقعیت خود تهیه کنند. هزینه های تولید و بازده بسته به آماده سازی شرایط گلخانه بسیار متفاوت است. محصولات کشت شده، اندازه گلخانه، سیستم تولید و استراتژی بازاریابی همه مواردی هستند که تولیدکننگان باید در نظر داشته باشند.

 

نتیجه گیری:

تولید نشا در گلخانه نیاز به نظارت و مدیریت دقیق دارد. مفهوم “سیستم های تولید نشا بسته” برای توسعه یک سیستم تولید نشا با نور مصنوعی و با هدف تولید میلیاردها نشا با کیفیت با حداقل استفاده از منابع و آلودگی زیست محیطی به کارمی رود. تولید نشا تنها بخشی از هزینه کل رشد سبزیجات را تشکیل می دهد. نشای سالم و عاری از بیماری برای تولید محصول خوب و با کیفیت بالا ضروری است. پرورش دهندگان باید تعیین کنند که بهتر است کار تولید نشا توسط خودشان انجام شود یا از سایر واحدهای تجاری تولید نشا تهیه نمایند.

 

 

↓⇓↓

برای اطلاعات بیشتر با تلفن های

09103218554

02634209120 الی 24

تماس بگیرید